tag:blogger.com,1999:blog-28649514854010957522024-03-14T11:33:28.460+01:00De OudheidOmdat het zo lang geleden is.Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.comBlogger358125tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-3666080420212983622014-07-16T19:28:00.003+02:002014-07-16T19:28:35.824+02:00De Geschiedenis van de Romeinen Podcast<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Hallo allemaal,</span><br />
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Oplettende lezers zullen het hebben opgemerkt: ik heb alweer een klein halfjaar geen blogberichten meer geplaatst hier. Ik heb het druk gehad met mijn nieuwe baan en kon het schema van tweedaagse posts niet meer bolwerken. Om die reden heb ik besloten voorlopig geen berichten meer op <i>deze</i> site te plaatsen. Omdat ik het toch te leuk vind om met de Romeinen bezig te zijn, kondig ik met plezier mijn nieuwe project aan: <b>De Geschiedenis van de Romeinen Podcast.</b> </span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ik heb af en toe verwezen naar de podcast <i>The History of Rome</i> van Mike Duncan en andere Engelstalige Geschiedenispodcasts, maar kwam erachter dat ik geen goeie Nederlandstalige kon vinden. Daar kun je het bij laten, óf je gaat zelf proberen iets te maken. Ik heb de laatste tijd nagedacht over die vraag en heb geantwoord. Ik ga het doen.</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Afgelopen zondag heb ik de eerste aflevering online gezet, een korte aflevering met introductie. Eigenlijk niet meer dan een flinke soundcheck van drie minuten. Mijn insteek is om per twee of drie weken een aflevering van een kwartiertje te plaatsen. Je kunt de podcast vinden op <a href="http://www.romeinenpodcast.blogspot.com/">www.romeinenpodcast.blogspot.com</a> en hopelijk binnenkort ook op iTunes als ik weet hoe dat werkt. </span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Hopelijk bevalt het!</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Groeten,</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Tommy</span></div>
Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-11056096227652175152014-02-03T12:00:00.000+01:002014-02-04T06:31:46.596+01:00Hitman in de problemen<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Soms is het het handigste om een politieke rivaal uit de weg te ruimen. Dit gebeurde graag en vaak in de Oudheid en mag geen nieuws heten. In de meeste gevallen ging dit door middel van executies omwille van één of andere misdaad die het slachtoffer al dan niet gepleegd zou hebben. De tweede keizer van het Romeinse rijk, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Claudius_Nero_(zoon)" target="_blank">Tiberius</a> (42 v.Chr - 37 n.Chr.) wist ook een andere manier om zijn rivalen weg te ruimen. <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Agrippa_Postumus" target="_blank">Agrippa Postumus</a> (12 v.Chr. - 14 n.Chr.), de kleinzoon van keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Imperator_Caesar_Augustus" target="_blank">Augustus</a> (63 v.Chr. - 14 n.Chr.) overleefde het niet.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Tiberius stuurde een tribuum naar het eiland waar Agrippa woonde. Deze doodde de jongeman. Terug in Rome deed hij verslag bij de keizer. De Romeinse biograaf </span><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Suetonius" style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;" target="_blank">Suetonius</a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> </span><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">(69/70 - 140 n.Chr.)</span><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> vertelt wat diens reactie was (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Tiberius*.html#22" target="_blank">Tiberius</a></i> 22):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Toen de tribuun hem rapporteerde dat de opdracht was uitgevoerd, antwoordde Tiberius: "Ik heb die opdracht niet gegeven en u dient zich hiervoor bij de senaat te verantwoorden."</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Zo ging Tiberius om met zij die zijn vuile werk opknapten, volgens Suetonius.</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-64930746936467005822014-02-01T12:00:00.000+01:002014-02-01T12:58:05.812+01:00Wie een kuil graaft...<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De Perzische generaal <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Harpagus" target="_blank">Harpagus</a> (5e eeuw v.Chr.) ging volgens de Griekse geschiedschrijver <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus" target="_blank">Herodotus</a> (±485 - 425/420 v.Chr.) verder op zijn veroveringstocht door het huidige West-Turkije. Daarbij kwam hij de Cnidiërs tegen. Uiteraard is wel duidelijk wat er van hun zelfstandigheid overbleef, maar de weg ernaartoe is interessant. Cnidus. zegt Herodotus, ligt aan een landengte. Wat ze deden is het volgende (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+1.174.3&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126" target="_blank">Historiën</a> </i>I.174.3):</span><blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Aan de Noordkant ligt het [Cnidus] aan de Golf van Ceramicus en aan de Zuidkant aan de zee van Simi en Rhodos. Nu, terwijl Harpagus Ionia aan het veroveren was, groeven de Cnidiërs een geul door de smalle landengte die ongeveer tweederde mijl breed is, zodat het land in een eiland zou veranderen. Ze brachten alles [van hun land] binnen de omgrachting, want de grens tussen het Cnidische land en het vasteland was op de landengte waar ze groeven.</span></blockquote>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Wat een werk om vervolgens veroverd te worden. De boel was namelijk gestopt toen een priester hen daartoe opdracht gaf. Cnidus gaf zich over aan de Perzen.</span></div>
Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-73174098360290213622014-01-30T12:00:00.000+01:002014-01-30T12:00:02.445+01:00Teveel glimmende troep<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Soldaten in de Oudheid zijn een merkwaardig slag mensen. Generaals moesten van hele goede huize komen om ze altijd onder de duim te houden. Zoals we hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/12/het-spektakel-op-de-werkvloer.html" target="_blank">gezien</a> konden zelfs de beste generaals niet altijd voorkomen dat de soldaten deden waar ze in feite voor kwamen: proberen rijkdommen bij elkaar te harken. Soms ging het veel verder, dat de soldaten hun eigen ruiten ingooiden. De Griekse historicus <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Memnon_of_Heraclea" target="_blank">Memnon van Heraclea</a> (1e eeuw n.Chr.) vertelt over Romeinse troepen die besluiten wel heel erg veel spullen mee te zeulen als ze stad na stad plunderen in de strijd tegen de Pontische koning <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mithridates_VI_van_Pontus" target="_blank">Mithradates VI</a> (±119 - 63 v.Chr.). Dit leverde problemen op (<i><a href="http://www.attalus.org/translate/memnon2.html#36" target="_blank">Geschiedenis van Heraclea</a></i> 36):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[de vloot werd met de buit weggestuurd.] Sommige van de schepen die de buit van Heraclea meevoerden, zonken door hun gewicht niet ver van de stad en anderen werden het ondiepe water in gestuwd door de Noordelijke wind en verloren daardoor veel van hun lading.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Typisch weer. Waarom nou niet twee keer varen?</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-7276269473126996422014-01-28T12:00:00.000+01:002014-01-28T12:00:03.710+01:00Au!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">We hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/10/maak-je-niet-te-druk.html" target="_blank">eerder</a> gezien hoe keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Valentinianus_I" target="_blank">Valentinianus I</a> (321 - 375 n.Chr.) zichzelf in een woede-aanval doodbrieste. Dat soort dingen gebeurt soms. We hebben ook <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/11/de-zwerende-generaal-de-vrouwen-en-het.html" target="_blank">gezien</a> dat niet alle grote veldheren uit de Oudheid altijd even vrij van nare ziektes waren. Eén van de grootste, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Cornelius_Sulla" target="_blank">Lucius Cornelius Sulla</a> (±138 - 68 v.Chr.) combineerde beide eigenaardigheden. Volgens de Griekse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Plutarchus" target="_blank">Plutarchus</a> (±46 - minstens 120 n.Chr.) leverde dit een nogal onaangenaam schouwspel op. Plutarchus vertelt wat er gebeurde toen iedereen in Rome door begon te krijgen dat Sulla zeer binnenkort zou komen te overlijden en dit zorgde ervoor dat mensen daar wat mee deden (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Sulla*.html#37.3" target="_blank">Sulla</a></i> 37.3-4):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">En één dag voor hij stierf, toen hij hoorde dat de magistraat daar [in Dicaearchia, vlakbij Napels], Granius, weigerde een schuld aan de schatkist terug te betalen omdat hij verwachtte dat hij [Sulla] snel zou sterven, riep hij hem bij zich in zijn kamer. stationeerde zijn slaven om hem heen en beval hen hem te wurgen; maar met de druk die hij op zijn stem en lichaam zetten, scheurde hij zijn abces en verloor een grote hoeveelheid bloed. Hierdoor verliet zijn kracht hem en na een verschrikkelijke nacht stierf hij, twee kinderen bij zijn Metella achterlatend.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Au! Gewoon au!</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-64991670982132926082014-01-26T12:00:00.000+01:002014-01-26T12:00:04.883+01:00Hoe een raaf de wereld aan gort krast<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het is weer een <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/07/laat-ze-maar-lachen.html" target="_blank">tijd geleden</a> dat we de Romeinse filosoof <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Epictetus" target="_blank">Epictetus</a> (±50 - ±130 n.Chr.) voor het laatst gezien hebben, maar zijn <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Stoa" target="_blank">stoïsche</a> filosofie geeft denkbeelden die interessant zijn voor een blog. Zoals bekend, de stoa stelt onder meer dat de wijsheid bestaat uit het zélf bepalen wat je doet met de dingen die je meemaakt. Een gebeurtenis is niet goed of slecht; de manier waarop je ermee omgaat, dát bepaalt of het goed is of slecht. Hij weet wel altijd een manier te vinden om dat te verwoorden (<i><a href="http://classics.mit.edu/Epictetus/epicench.html#177" target="_blank">Zakboekje</a></i> 18):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Als een raaf onheilspellend krast, laat je dor dit verschijnsel niet van je stuk brengen, maar trek van begin af aan een duidelijke scheidslijn en zeg: "Voor mij persoonlijk heeft dit geen enkele consequentie, hooguit voor mijn voze lijf, mijn armzalige bezit, mijn onbeduidende reputatie of voor mijn vrouw en kinderen. Ieder voorteken is pas gunstig als ik dat zelf wil. Wat er ook gebeurt, ík ben degene die beslist of ik daar iets aan heb of niet."</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Wat ik me afvraag: hoezo zou ik me sowieso zorgen maken over wat het onheilspellende gekras van een raaf doet met mijn reputatie?</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-185156808517205642014-01-24T12:00:00.000+01:002014-01-24T12:00:05.880+01:00Goedemorgen meester!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De Romeinen konden behoorlijk snobistisch zijn en met name in de elite waren ze zeker van de tradities en de bijzondere procedures voor van alles. Toch hadden de Romeinen ook van die tradities waar ze met een vreemd gevoel op terugkeken. Deden wij dit vroeger? Dit zijn vaak de tradities die bewaard gebleven zijn, want er is altijd wel een onverlaat die zich vasthoudt aan de traditie en dat wordt dan aangedragen als een eigenaardigheid in een historisch werk. We hebben zoiets <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/09/mag-ik-nu-priester-worden.html" target="_blank">al</a> gezien bij de wetten van de latere Romeinse tijd.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Vandaag gaat het over de keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Galba_(keizer)" target="_blank">Galba</a> (3 v.Chr. - 69 n.Chr.). Galba was een generaal in hart en nieren die vond dat je soldaten niet hoefde te overtuigen te doen wat hij wilde, maar dat moest bevelen. Hij was ook conservatief en dat leidt ertoe dat de Romeinse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Suetonius_Tranquillus" target="_blank">Suetonius</a> (69/70 - 140 n.Chr.) over hem optekent dat hij rare tradities naleefde (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Galba*.html#4.4" target="_blank">Galba</a> </i>4.4): </span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Verder hield hij, ook al op jeugdige leeftijd, met grote hardnekkigheid vast aan de oude en in onbruik geraakte gewoonte van onze voorouders, die alleen in zijn familie werd volgehouden, dat vrijgelatenen en slaven twee maal per dag allemaal bijeenkwamen om hem voor een 's ochtends goede morgen en 's avonds goede nacht te wensen.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Goeiemorgen meneer de keizer!</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-83097552195250560702014-01-22T12:00:00.000+01:002014-01-22T12:00:00.825+01:00Dat is nu mijn vrouw!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">We hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/09/de-keizer-mag-alles.html" target="_blank">eerder</a> gezien dat de keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Caligula" target="_blank">Caligula</a> (12 - 41 n.Chr.) om senatoren te vernederen tijdens diners hun vrouwen naar de slaapkamer begeleidde en uitgebreid verslag deed van wat daar gebeurde. Het gebeurde ook wel eens dat Caligula op zéér eenzijdige wijze aan zijn vrouwen kwam. Dat was dan de beslissing van Caligula zelf en van niemand anders. Volgens de Romeinse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Suetonius_Tranquillus" target="_blank">Gaius Suetonius Tranquillus</a> (69/70 - 140 n.Chr.) maakte hij het soms erg bont (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Caligula*.html#25.1" target="_blank">Caligula</a></i> XXV.1):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Anderen schrijven dat hij, toen hij uitgenodigd was bij een bruiloftsdiner, aan <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Calpurnius_Piso_(Romeins_politicus)" target="_blank">Piso</a> [de bruidegom], die tegenover hem <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/09/zittend-eten.html" target="_blank">aanlag</a> een briefje liet overhandigen, waarop stond: "Blijf van mijn vrouw af". Onmiddellijk daarna had hij haar [de bruid] meegenomen en de volgende dag de proclamatie uitgegeven dat hij haar tot vrouw had genomen op de wijze van <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/10/vrouwen-confisqueren.html" target="_blank">Romulus</a> en Augustus [die een vrouw van een ander had opgeëist].</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Helaas was de keizer niet onder de indruk en volgde kort erop een scheiding. Enige tijd later meende Caligula dat het nodig was zijn ex te verbannen, want wat bleek ze te doen? Ze had mogelijk een relatie met Piso!</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-58645824212088578012014-01-20T12:00:00.000+01:002014-01-20T12:00:07.090+01:00Het zwaard en het papierwerk<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het is voor hen die de Romeinse geschiedenis bestuderen moeilijk om mensen uit elkaar te houden en dat is niet in de laatste plaats omdat de Romeinen weinig origineel waren in hun keuze van namen. De keizerlijke familie van de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Julisch-Claudische_dynastie" target="_blank">Julisch-Claudische periode</a> hing aan Gaiussen en Agrippina's aan elkaar en ook eerder leverde naamsverwarring problemen op, zoals we hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/search/label/Lucius%20Cornelius%20Cinna%20jr." target="_blank">gezien</a> bij de onfortuinlijke dichter <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Helvius_Cinna" target="_blank">Gaius Helvius Cinna</a> die toevallig dezelfde naam had als een gehaat vijand van het volk.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Precies dezelfde naam als het toen bedoelde slachtoffer van de lynchpartij had diens vader, de consul uit 87 v.Chr., <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Cornelius_Cinna_(consul_in_87_v.Chr.)" target="_blank">Lucius Cornelius Cinna</a> (±130 - 84 v.Chr.). Deze Cinna was diep betrokken in de strijd tussen de <i><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Populares" target="_blank">populares</a> </i>en de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Optimates" style="font-style: italic;" target="_blank">optimates</a> waar de laatste fase van de Romeinse republiek grotendeels door bepaald werd. Hij was als <i>popularis</i> als consul verantwoordelijk voor de vervolging van zijn politieke tegenstanders. Aangezien dit er niet lichtzinnig aan toe ging, raakte hij in de problemen toen de <i>optimates</i> bleken te winnen. Een centurion wist de vluchtende Cinna in de kraag te vatten met als doel hem te doden. Volgens de Griekse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Plutarchus" target="_blank">Plutarchus</a> (±46 - minstens 120 n.Chr.) was dit wat er gebeurde (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Pompey*.html#5" target="_blank">Pompeius</a> </i>5):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Toen de vluchtende Cinna dor een van de centurions die hem met getrokken zwaard achtervolgde, was gepakt, viel hij voor hem op de knieën en overhandigde zijn zegelring die van grote waarde was. Maar de centurion zei met grote onbeschaamdheid: "Ik ben niet gekomen om documenten te verzegelen, maar om een wetteloze en kwaadaardige tyran te straffen," en hij doodde hem.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Dit was wél de goeie Cinna.</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-7249295306436040902014-01-18T12:00:00.000+01:002014-01-18T12:00:03.129+01:00Weg, goden! Weg!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">We hebben inmiddels gezien dat de Perzische generaal <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Harpagus" target="_blank">Harpagus</a> (6e eeuw v.Chr.) in zijn veroveringstochten over het Westen van het huidige Turkije verschillende volkeren heeft onderworpen. Dit omdat de Griekse Historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus" target="_blank">Herodotus</a> (±485 - 425/420 v.Chr.) alles in het werk heeft gesteld om ze allemaal te noemen. Herodotus was naast historicus (en fantast) ook bijzonder geïnteresseerd in de eigenheid van verschillende gemeenschappen over de hele wereld.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Zijn eigen gemeenschap, de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Kaunos" target="_blank">Cauniërs</a>, moest er ook aan geloven. Herodotus maakt verslag van hun eigen manier van verzet plegen. Het probleem was namelijk niet het vijandige legen (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D1%3Achapter%3D172%3Asection%3D2" target="_blank">Historiën</a> </i>I.172.2):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Zekere buitenlandse vereringsriten vestigden zich bij hen; maar later, toen ze er anders over dachten en enkel de goden van hun vaders wilden vereren, deden alle Caunische volwassen mannen hun wapens aan en gingen samen zo ver als de grenzen van Calynda [een nabijgelegen streek], waar ze hun speren in de lucht staken en zeiden dat ze de vreemde goden buiten trapten.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het enige dat over de verovering verder genoemd is, is dat Harpagus de Cauniërs onderwierp. Blijkbaar werkt het niet bij <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/03/camillus-de-godenlokker.html" target="_blank">iedereen</a> om de goden ergens naartoe te sturen.</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-52074496359928038242014-01-16T12:00:00.000+01:002014-01-16T12:00:07.602+01:00Als jij zo goed bent, zegt dat niets over anderen<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/12/de-hoofdregel-voor-politici.html" target="_blank">Eerder</a> kwam de redenaar <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Tullius_Cicero" target="_blank">Marcus Tullius Cicero</a> (106 - 43 v.Chr.) al eens aan bod toen hij tips gaf voor het geven van een goede voordracht. Wat ik toen niet vertelde was dat de tekst die Cicero schreef de vorm had van een gesprek tussen een aantal anderen. Dit hebben we <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/04/wat-is-een-staatsman.html" target="_blank">eerder</a> ook bij de filosoof <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Plato" target="_blank">Plato</a> (± 427 - 347 v.Chr.) gezien trouwens. Het gesprek over redenaarskunst gaat tussen twee leden van een belangrijk Romeins priestercollege, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Quintus_Mucius_Scaevola_Augur" target="_blank">Quintus Mucius Scaevola Augur</a> (± 170 - ± 87 v.Chr) en <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Lucius_Licinius_Crassus" target="_blank">Lucius Licinius Crassus</a> (140 - 91 v.Chr.). Crassus stelt in de discussie dat de redenaarskunst de hoogste kunst is en dat die alles eromheen beheerst. Scaevola is het hier niet mee eens en antwoordt op karakteristieke wijze voor dit soort elite-gesprekken (<i><a href="http://archive.org/stream/cicerodeoratore01ciceuoft/cicerodeoratore01ciceuoft_djvu.txt" target="_blank">De ideale redenaar</a> </i>I.44):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/CiceroBust.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" height="320" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/CiceroBust.jpg" width="216" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;">Marcus Tullius Cicero</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;">Bron: <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcus_Tullius_Cicero" target="_blank">Wikipedia </a></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
</blockquote>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het is al heel wat, dat je ervoor kunt instaan, dat bij processen de zaak die jij bepleit [redenaarskunst was vooral bruikbaar in rechtszaken; Cicero was boven alles vooral jurist] de beste en geloofwaardigste lijkt te zijn, dat jouw woorden de grootste overtuigingskracht hebben bij het verzamelde volk en bij senaatsoverleg, kortom dat wat jij zegt door verstandige mensen ervaren wordt als goed geformuleerd en door onnozele lieden zelfs als de waarheid. Alles wat je meer kunt dan dit, zal voor mij niet behoren tot het vermogen van de redenaar, maar tot dat van Crassus, en wel door zijn eigen bijzondere vaardigheid, niet door de vaardigheid van de redenaar als zodanig.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Interessant in dit stukje is de verwijzing naar slimme en domme mensen. De Romeinse elite was behoorlijk elitair. De naam Scaevola is <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/search/label/Gaius%20Mucius%20Scaevola" target="_blank">eerder</a> als held naar voren gekomen in dit blog en het is geen verrassing dat de Scaevola uit dit stukje diens bijnaam ("de linkshandige") nog steeds droeg, al had hij zelf zijn rechterhand niet laten verbranden. Het is iets om trots op te zijn om uit een belangrijke en roemrijke familie af te stammen en het is zelfs iets dat noodzakelijk is, wil je überhaupt iets snappen van de slimmigheden van dat milieu.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br />
Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Cicero, <i>De ideale redenaar</i></span><br />
<i><br /></i><script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1386406415380","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004001840010&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"cicero","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1386406415380" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-6825243624375147952014-01-14T12:00:00.000+01:002014-01-14T12:00:13.370+01:00Het gewicht in goud<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">We hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/09/het-l-woord-en-de-hypotheekrenteaftrek.html" target="_blank">eerder</a> gezien dat het leven van een sociaal hervormer in de late Romeinse republiek niet over rozen ging. <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiberius_Gracchus" target="_blank">Tiberius Sempronius Gracchus</a> (overleden in 133 v.Chr.) kreeg zijn plannen voor landhervormingen niet door de politieke arena en moest dat bekopen met zijn leven. Zijn jongere broer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Sempronius_Gracchus" target="_blank">Gaius</a> (154 - 121 v.Chr.) pakte de handschoen op toen zijn broer de Tiber in werd gegooid en kwam een aantal jaar later met zijn eigen voorstellen.</span><br />
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Gaius had niet alleen net even iets radicalere denkbeelden dan zijn broer, maar leek succesvoller te zijn dan Tiberius. Zó succesvol zelfs dat er een prijs op zijn hoofd werd gezet door de conservatieve tegenstanders in de senaat. Wie het hoofd van Gaius Gracchus brengt, krijgt het gewicht ervan in goud. Ik hoef niet uit te kauwen of hij het overleefde, maar de Griekse historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Plutarchus" target="_blank">Plutarchus</a> (±46 - minstens 120 n.Chr.) vertelt wat er gebeurde, een truuk die je alleen van Romeinen kunt verwachten (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Caius_Gracchus*.html#17.4" target="_blank">Gaius Gracchus</a> </i>XVII.4): </span></div>
<div>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Dus stak Septimuleius het hoofd van Gaius op een speer en bracht het naar Opimius [consul en groot tegenstander van Gracchus] en toen het op een weegschaal werd gelegd, woog het zeventien tweederde pond, omdat Septimuleius zichzelf niet alleen een smeerlap [hij was een vriend van Gaius Gracchus] , maar ook een bedrieger toonde; want hij had de hersenen verwijderd en vloeibare lood op de plaats gegoten.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Er staat nergens dat we niks met het hoofd mochten doen. Romeinse inventiviteit!</span><br />
<br /></div>
Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-9784779744777641542014-01-12T12:00:00.000+01:002014-01-12T12:00:07.151+01:00Riet: lévensgevaarlijk!<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/12/de-dood-van-de-koning-is-niet-eervol.html" target="_blank">Twee weken geleden </a>besprak ik de dood van de grote Egyptische koning <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Narmer" target="_blank">Narmer</a> die door een nijlpaard zou zijn gedood. Vandaag hebben we het over de filosoof <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Alexinus" target="_blank">Alexinus</a> (±339 - 265 v.Chr.) Wie niet sterk is, zoals een machtige heerser, die moet toch slim zijn, zoals een filosoof. Dat is niet altijd het geval, zoals we <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/search/label/Diogenes%20van%20Sinope" target="_blank">eerder</a> hebben gezien. Volgens de Griekse filosofenbiograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Diogenes_La%C3%ABrtius" target="_blank">Diogenes Laërtius</a> (3e eeuw n.Chr.) had Alexinus een filosofische school opgezet, maar dat werd een zooitje, dus besloot hij met één slaaf in afzondering te leven.</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: black; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: normal; orphans: auto; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"></span></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; clear: right; letter-spacing: normal; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; orphans: auto; padding: 6px; text-align: center; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: auto; word-spacing: 0px;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgxrgRH5c8AMstrsHgYr-6QM-fY1mxlExf4IoOK0n8EdCrIrReKgTiVtLGq55Af6igRny1H3-YEiyITSsZm_aVGEdkkjEZEEn7BEhyphenhyphenJ-D1NKQlrNIdmw2wGa4fuH7IaVqQztXvI2H4kqYmx/s1600/94185586.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgxrgRH5c8AMstrsHgYr-6QM-fY1mxlExf4IoOK0n8EdCrIrReKgTiVtLGq55Af6igRny1H3-YEiyITSsZm_aVGEdkkjEZEEn7BEhyphenhyphenJ-D1NKQlrNIdmw2wGa4fuH7IaVqQztXvI2H4kqYmx/s1600/94185586.jpg" height="300" style="cursor: move;" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 13px; padding-top: 4px; text-align: center;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Riet langs de oevers van de Alfeios</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Bron: <a href="http://www.panoramio.com/photo/94185586" target="_blank">Panoramio, Costas Athan</a></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Wat toen gebeurde, was bijzonder noodlottig (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0258%3Abook%3D2%3Achapter%3D10" target="_blank">Euclides</a> </i>110):</span></div>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ik [Diogenes] heb de volgende verzen voor hem gedicht:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het was geen ijdel verhaal dat eens een ongelukkige man zijn voet op één of andere manier met een nagel prikte terwijl hij aan het duiken was; want voordat de grote man Alexinus de overkant van de Alfaios wist te bereiken, werd hij door een rietstengel geprikt en stierf.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Bijzonder noodlottig! </span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-70180820069223142522014-01-10T12:00:00.000+01:002014-01-10T12:00:04.998+01:00Verwrongen metaal op het Romeinse slagveld<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Een belangrijk onderdeel van de vroegere Romeinse legers, in de periode voor de legerhervormingen van <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Marius" target="_blank">Gaius Marius</a> (157 - 86 v.Chr.) waren de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Velites" target="_blank"><i>velites</i></a>. Deze lichtbewapende soldaten werden doorgaans opgesteld vóór de zwaarder bewapende troepen van het Romeinse leger. Ze hadden één taak: gooi je speren naar de vijand en zoek dan dekking achter de andere soldaten. Deze tactiek leverde doorgaans geen grote winsten op, maar voor de vijand wat voor elkaar kon krijgen, lagen er alvast een aantal dood en gewond op het slagveld, met alle gevolgen van dien.<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0PIWpPoDSVlL6t3wQjM_5JmUytQRWhBJSMm2DyJtrVPIcdrO-ORf-xKA8xsdk_a2YQUnmHl_4sxr2zWl2jcedv4jMlnYiCgl-kWlqYAFrQ0KA3kIQlZRR8FYhkZ53lOqLjZWzFr6wjO0j/s1600/roman_velite_info.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0PIWpPoDSVlL6t3wQjM_5JmUytQRWhBJSMm2DyJtrVPIcdrO-ORf-xKA8xsdk_a2YQUnmHl_4sxr2zWl2jcedv4jMlnYiCgl-kWlqYAFrQ0KA3kIQlZRR8FYhkZ53lOqLjZWzFr6wjO0j/s1600/roman_velite_info.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Velites </i>in het computerspel <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Rome:_Total_War" target="_blank">Rome Total War</a></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><br /></td></tr>
</tbody></table>
</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Nu is er een probleem met het gooien van grote hoeveelheden speren naar de vijand: na enige tijd heeft de vijand een grote hoeveelheid speren om te gooien. Dit zorgt ervoor dat niet alleen bij de vijand doden vallen voor de slag echt begonnen is, maar ook bij de Romeinen. Dit gebeurde alleen niet, zo merkt de Griekse historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Polybios" target="_blank">Polybius</a> (203 - 120 v.Chr.) op. Dat had te maken met specifieke kenmerken in het design van de werpsperen (<a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Polybius/6*.html#22.4" target="_blank"><i>Romeinse Geschiedenis</i></a> VI.22.4):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">De houten schacht van de speer mat ongeveer twee <i>cubiti</i> [ongeveer 90 cm] in lengte en was ongeveer net zo dik als de breedte van een vinger. De punt was ongeveer een span van de hand [ongeveer 20 cm] lang en was in een dermate fijne hoek gehamerd dat het onherroepelijk zou buigen bij de eerste impact en de vijand niet in staat is hem terug te gooien. Als dit niet het geval was, zou het projectiel voor beide zijden beschikbaar zijn.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"> De oorlogen tegen de Carthagers waren dus letterlijk een slagveld vol verwrongen metaal!</span><br />
<br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Meer info over de Romeinse legers in die tijd:</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Mike Duncan, <i>The History of Rome podcast</i>. aflevering <a href="http://thehistoryofrome.typepad.com/the_history_of_rome/2008/11/14a-a-phalanx-with-joints.html" target="_blank">14a</a> & <a href="http://thehistoryofrome.typepad.com/the_history_of_rome/2008/11/14b-a-phalanx-with-joints.html" target="_blank">14b.</a></span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-8215184156072665702014-01-08T12:00:00.000+01:002014-01-08T12:00:04.243+01:00Nat brood op je gezicht<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De Romeinse geschiedenis lijkt een geschiedenis van krachtige generaals, doortrapte verraders en vrouwen met een zekere morele flexibiliteit te zijn geweest, maar ook in de Romeinse wereld geldt: zoveel mensen, zoveel karakters. Dat ook Romeinen zo hun eigenaardigheden hadden, mag wel duidelijk zijn na bijna twee jaar blogberichten. </span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Vandaag gaat het over keizer<a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Otho" target="_blank"> Otho</a> (32 - 69 n.Chr.), die<a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/05/de-aanslag-van-de-architect-en-de.html" target="_blank"> eerder</a> besproken is en naar voren kwam als een ambitieuze (maar daarin gefrustreerde) man die niet terugdeinsde voor een aanslag op de keizer. Hij slaagde daarin, maar was zelf niet veel later de volgende. Een beeld dat je bij Otho kunt hebben, is dat van een verwend nest die altijd in een gespreid bedje terecht is gekomen en door het lint ging toen het leven niet zijn kan op ging. De Romeinse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Suetonius_Tranquillus" target="_blank">Gaius Suetonius Tranquillus</a> (69/70 - 140 n.Chr.) geeft een korte schets van Otho's leven buiten de politieke arena waarin dit beeld ook een beetje naar voren komt (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Otho*.html#12" target="_blank">Otho</a></i> XII):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">In zijn uiterlijke verzorging was hij pijnlijk nauwgezet, haast als een vrouw. Hij epileerde zich en droeg, omdat hij weinig haar had, een pruik, die zo goed bij hem paste dat niemand hem opmerkte. Hij had zelfs de gewoonte zich dagelijks te scheren en daarna een masker van vochtig brood aan te brengen. Daar was hij al mee begonnen toen het eerste dons was verschenen, om nooit een baardige indruk te maken.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Niet iedereen die zich scheert en zelfs niet iedereen die nat brood op zijn gezicht smeert is een diva, maar Otho wel, denk ik...</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-2708825290237853292014-01-06T12:00:00.000+01:002014-01-06T12:00:05.550+01:00Een extra graantje meepikken<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het begint na al die opmerkingen van de Byzantijnse historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Procopius_van_Caesarea" target="_blank">Procopius</a> (6e eeuw n.Chr.) over vermeende gruwelijkheden van keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Justinianus_I" target="_blank">Justinianus I</a> (482/483 - 565 n.Chr.) een beetje opvallend te worden. Gelukkig voor de keizer begin ik langzaam door het <a href="http://www.bol.com/nl/p/the-secret-history/1001004005450169/?Referrer=ADVNLPPce847900cdbf929700bf4ab5b0010017034" target="_blank">betreffende werk</a> van Procopius heen te komen, maar nog niet helemaal. Justinianus zou namelijk iets heel kwaadaardigs hebben bedacht om geld bij elkaar te krijgen. Procopius vertelt (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Procopius/Anecdota/22*.html#14" target="_blank">Geheime Geschiedenis</a> </i>XXII.14-16):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Op een gegeven moment was er een grote hoeveelheid graan getransporteerd naar Byzantium, maar nadat het grootste deel daarvan al verrot was, verkocht hij [Justinianus] het in proportionele hoeveelheden aan verschillende steden in het Oosten, ook al was het niet geschikt voor menselijke consumptie; en hij verkocht het niet voor de prijs dat het beste graan waard was, maar voor een veel hogere prijs; en het was noodzakelijk voor de kopers dat ze, nadat ze grote sommen geld hadden neergeteld om de onderdrukkende prijzen te betalen, het graan in zee of in het riool gooiden. En aangezien een gigantische hoeveelheid goed graan dat nog niet verrot was, daar opgeslagen lag, besloot hij dit ook te verkopen aan de grote steden die graan nodig hadden. Op die manier wist hij twee keer zoveel geld te verdienen als dat uit de schatkist kortgeleden was betaald aan schatplichtige staten voor hetzelfde graan.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Zo kon Justinianus dus een extra graantje meepikken... </span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-79215237025789318692014-01-04T12:00:00.000+01:002014-01-04T12:00:02.525+01:00Strategisch buiten spelen<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/12/het-spektakel-op-de-werkvloer.html" target="_blank">Vorige maand</a> besprak ik dat de veldtocht van de Romeinse generaal <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Pompeius" target="_blank">Gnaeus Pompeius Magnus</a> (106 - 48 v.Chr.) tegen <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gnaius_Domitius_Ahenobarbus_(praetor_in_Sicilia)" target="_blank">Gnaeus Domitius Ahenobarbus</a> niet geweldig op gang kwam. Uiteindelijk won Pompeius met zijn troepen betrekkelijk eenvoudig en bracht de regio in Noord-Afrika stevig onder controle. Volgens de Griekse biograaf <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Plutarchus" target="_blank">Plutarchus</a> (±46 - minstens 120 n.Chr.) bracht Pompeius bij de bevolking 'een gezonde angst en respect voor de Romeinen' terug. Daar bleef het echter niet bij, want Pompeius wilde echt indruk maken (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Pompey*.html#12.5" target="_blank">Pompeius</a> </i>XII.5):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Hij verklaarde dat zelfs de wilde dieren in hun Afrikaanse holen niet gespaard zouden moeten worden van de moed en de kracht van de Romeinen en daarom besteedde hij een paar dagen aan het jagen op leeuwen en olifanten.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Nooit een excuus te slecht voor een feestje, nietwaar, Pompeius?</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-75009753916362029292014-01-02T12:00:00.000+01:002014-01-02T12:00:00.546+01:00Vroege smeerlapperij<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De Egyptenaren staan bekend om twee dingen: de piramides en de mummies. De piramides zullen vandaag niet verder besproken worden, maar de mummies wel. Bij de Egyptenaren was er een groep priesters verantwoordelijk voor het balsemen en mummificeren van de overledenen. Volgens de Griekse historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus" target="_blank">Herodotus van Halicarnassus</a> (±485 - 425/420 v.Chr.) zijn er verschillende manieren om een lichaam voor te bereiden voor de tocht naar waar-ze-ook-heen-gaan. Wat deze manieren gemeen hebben, is dat ze door dezelfde priesters werden uitgevoerd. Priesters, geen priesteressen. Om deze reden merkt Herodotus het volgende op (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D2%3Achapter%3D89" target="_blank">Historiën</a></i> II.89):</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Anubis_attending_the_mummy_of_Sennedjem.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="238" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Anubis_attending_the_mummy_of_Sennedjem.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">De jakhals-god Anubis was betrokken bij het mummificatieproces<br />
Bron: <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_Egyptian_burial_customs#Mummification" target="_blank">Wikipedia</a></td></tr>
</tbody></table>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Echtgenotes van beroemde mannen en vrouwen van grote schoonheid en reputatie, worden niet meteen aan de balsemers gegeven, maar pas wanneer ze drie of vier dagen dood zijn. Dit is zo om de balsemers te ontmoedigen gemeenschap met de vrouwen te hebben. Men zegt dat er eentje was betrapt terwijl hij gemeenschap had met het verse lijk van een vrouw en dat hij om die reden met de nek werd aangekeken door zijn collega's.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Iedere beschaving heeft kennelijk zijn eigen smeerlappen...</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-85750472440052144232013-12-31T12:00:00.000+01:002013-12-31T12:00:12.903+01:00Een tien is te koop<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/04/een-generaal-zo-wreed-als-de-juf.html" target="_blank">Eerder</a> besprak ik de positie van leraren in de Griekse Oudheid. Leraren waren tirannen, soms zó erg dat soldaten bang waren voor een generaal die zich gedroeg als een schoolmeester. In de Sumerische tijd was dat niet veel anders. De Sumeriërs hadden een uitgebreid schoolsysteem waarvan verschillende kleitabletten met schrijfoefeningen zijn teruggevonden.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Minstens zo interessant zijn de "dagboeken" die door leerkrachten zijn opgetekend. Een schoolmeester (of "schoolvader") tekent zijn dagelijks leven op en dat bevat wat eigenaardigheden, zoals de Oekraïense Sumeroloog <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Samuel_Noah_Kramer" target="_blank">Samuel Noah Kramer</a> (1897- 1990) aangeeft. Een leerling is het zat dat hij steeds geslagen en genegeerd wordt door zijn schoolmeester en besluit het tegen zijn vader te zeggen. Die besluit op de PR-toer te gaan om de docent op andere gedachten te krijgen waar het zijn zoon aangaat. Wat volgde was een luxe behandeling (<i>The Sumerians</i> p. 239-240):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[...De vader sprak de leraar aan...] "Mijn kleine jongen heeft zijn handen geopend en u liet wijsheid daar binnen gaan. U toonde hem alle fijne kneepjes van het schrijversvak, je toonde hem de oplossingen van wiskundige problemen, je toonde hem hoe je het spijkerschrift diep moet maken."</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Vervolgens draagt de vader zijn slaven op om de leraar goed te verwennen met geurige olieën en dat soort spul, en met extra salaris, kleding en een ring. De reactie van de leraar is ook opgetekend:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">"Jongeman, omdat je mijn woorden niet gehaat hebt en ze niet hebt genegeerd, moge je de schriftkunst van begin tot einde afronden. Omdat je alles zonder karigheid hebt gegeven en me meer salaris dan mijn moeite verdient, en me hebt geëerd, laat <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Nanibgal" target="_blank">Nidaba</a>, de koningin van de beschermengelen, jouw beschermengel zijn; laat je puntige pen goed voor je schrijven en laat je oefeningen geen fouten bevatten." </span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Met andere woorden: goeie punten zijn te koop!</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Samuel Noah Kramer, <i>The Sumerians</i></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><i><br /></i></span><script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1387964356805","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004000643459&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"kramer","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1387964356805" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-4485885282828961352013-12-29T12:00:00.000+01:002013-12-29T12:00:00.630+01:00De dood van de koning is niet eervol genoeg<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Je kunt ze niet veel indrukwekkender vinden. Een koning kan hooguit de status van koning <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Narmer" target="_blank">Narmer</a> (voor de Grieken Mênês) bereiken. Hij was het die als eerste één land van Egypte wist te maken. We hebben hem <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/06/de-koning-is-groot.html" target="_blank">eerder</a> gezien ten hij één van zijn vijanden aan het afmaken was. Vandaag kijken we naar een stukje in zijn biografie waar hij waarschijnlijk niet enthousiast om is geweest: zijn dood.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Ook goddelijke koningen komen op een gegeven moment te overlijden. Sommigen sterven in oorlogen, anderen bezwijken aan een ziekte, weer anderen worden vermoord. Narmer was anders. Hij komt op een merkwaardige manier aan zijn einde. Volgens de Grieks-Egyptische historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Manetho" target="_blank">Manetho</a> (3e eeuw v.Chr.) werd hij gedood door een nijlpaard. Nu wordt het nijlpaard als één van de <a href="http://goafrica.about.com/od/africasafariguide/tp/dangerousanimals.htm" target="_blank">gevaarlijkste dieren</a> ter wereld beschouwd, maar toch is er iets lulligs aan het gedood worden door zo'n lomp ogend beest. Laat het dan een leeuw of een beer zijn, of een krokodil...</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Wat Manetho zélf meldt, is niet bekend, maar verschillende latere historici wijden een paar regeltjes aan zijn werk over Narmer. <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Sextus_Julius_Africanus" target="_blank">Sextus Julius Africanus</a> (±160 - ±240 n.Chr.) merkt het volgende op (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Manetho/History_of_Egypt/1*.html#Fragment_6.King_1" target="_blank">Fragment 6</a></i>):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De eerste dynastie telde acht koningen, waarvan Mênês de eerste, 62 jaar regeerde. Hij werd meegenomen door een nijlpaard en kwam om.</span></blockquote>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://www.melissaapplegate.com/images/buttons/P1010057.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="278" src="http://www.melissaapplegate.com/images/buttons/P1010057.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; font-size: medium;">
<span style="font-size: x-small;">De Nijlpaardgodin Taueret</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: medium;">
<span style="font-size: x-small;">Bron: <a href="http://www.melissaapplegate.com/images/buttons/P1010057.JPG">melissaapplegate.com</a></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Volgens </span><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Eusebius_van_Caesarea" style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;" target="_blank">Eusebius van Caesarea</a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> (±263 - ±339 n.Chr.), de huisbiograaf van keizer </span><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Constantijn_de_Grote" style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;" target="_blank">Constantijn</a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> (±280 - 337 n.Chr.) ging het als volgt (</span><i style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Manetho/History_of_Egypt/1*.html#Fragment_7a.King_1" target="_blank">Fragment 7a</a></i><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">):</span></div>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Hij [Narmer] voerde een buitenlandse expeditie en won daarmee roem, maar werd weggedragen door een nijlpaard.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Eusebius meldt nóg een versie van de dood van de koning, in deze versie ging het zo (<i><a href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Manetho/History_of_Egypt/1*.html#Fragment_7b.King_1" target="_blank">Fragment 7b</a></i>):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Hij werd weggedragen door een nijlpaard-god.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Eerst werd hij gedood door een nijlpaard, toen meegenomen door een nijlpaard en later meegenomen door een nijlpaard-god. Het wordt steeds eervoller! </span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Manetho, <i>Aegyptica & Tetrabiblos</i></span><br />
<script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1387616889612","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004000596609&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"manetho","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1387616889612" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-77249587419545205932013-12-27T12:00:00.000+01:002013-12-27T12:00:03.914+01:00Spanje ligt ten Westen van Engeland!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De Romeinen hebben een groot gebied veroverd en eeuwenlang onder controle weten te houden. Dit is een bijzondere prestatie en niet alleen in militair en politiek opzicht. Om een gebied te kunnen veroveren is het belangrijk om te weten waar het precies ligt ten opzichte van de andere gebieden die je kent. De Romeinen hadden wel kaarten, maar er was toch iets mis met het geografisch begrip dat ze hadden. Zo schrijft historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" target="_blank">Publius Cornelius Tacitus</a> (±56 - 117 n.Chr.) met een zekere arrogantie in zijn toon waar Britannia ligt (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0081%3Achapter%3D10" target="_blank">Agricola</a> </i>X):</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikEiXiWdveXvgaI_mzdLEwFwVi04-I0s1mVJR6caGf6nvrQM8Edz2Ia3bUJii06iscKLY1AM3ANjNkoiTkbhimeH0OCQ8hYQPUKQpHcAqc2muE99R1Gii2jYeFUAy0uSu8TDHK_5-d92i8/s1600/scannen0033.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikEiXiWdveXvgaI_mzdLEwFwVi04-I0s1mVJR6caGf6nvrQM8Edz2Ia3bUJii06iscKLY1AM3ANjNkoiTkbhimeH0OCQ8hYQPUKQpHcAqc2muE99R1Gii2jYeFUAy0uSu8TDHK_5-d92i8/s320/scannen0033.jpg" width="212" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Voorstelling van de ligging van Britannia ten<br />opzichte van de andere gebieden.<br />Bron: Tacitus, <i>Dialoog over de <br />welsprekendheid, Agricola, Germania</i><br />(Baarn 1992) p. 104.</span></td></tr>
</tbody></table>
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Van Britannia's aardrijkskundige ligging en van zijn volkeren, die reeds door vele schrijvers zijn beschreven, wil ik niet gewagen om mij met dezen te meten op het stuk van vakmanschap of van talent, maar omdat in die dagen [in de tijd van Tacitus' schoonvader <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gnaius_Iulius_Agricola" target="_blank">Gnaeus Julius Agricola</a> (13 - 93 n.Chr.), gouverneur van de regio] voor het eerst volkomen is onderworpen: daarom zal datgene wat mijn voorgangers, omdat zij er nog geen grondige kennis van hadden, met welsprekendheid [<a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/12/de-hoofdregel-voor-politici.html" target="_blank">interessant...</a>] hebben opgesmukt, werkelijkheidsgetrouw te boek hebben gesteld.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Want hoe het werkelijk zit is als volgt:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Britannia, onder de eilanden waar de Romeinen van weten het grootste, strekt zich naar geografische uitgebreidheid en ligging naar het Oosten tegenover Germania, naar het Westen tegenover Hispania [Spanje] uit; in Zuidelijke richting ligt het zelfs binnen de gezichtskring van de Galliërs. Zijn Noordelijke kusten, waartegenover zich geen landen bevinden, worden gebeukt door de onmetelijke open zee.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Het is makkelijk om Tacitus voor zijn verkeerde voorstelling van zaken te bekritiseren, want de kennis die wij tegenwoordig hebben, is gebaseerd op technologie die de Romeinen nog niet tot hun beschikking hebben, maar het arrogante toontje in dit stukje werkt wel op de lachspieren.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Tacitus, <i>Agricola</i></span><br />
<i><br /></i><script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1387613923868","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004007904422&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"agricola","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1387613923868" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-77813265669600494002013-12-25T12:00:00.000+01:002013-12-25T12:00:05.121+01:00Beschaving door hoerenbezoek<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Koning <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gilgamesj" target="_blank">Gilgameš</a> van Uruk is <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/05/tweederde-god-en-de-tweede-kamer.html" target="_blank">eerder</a> met wat wel eens een proto-democratie is genoemd, aan bod gekomen. Dit is echter niet de hoofdmoot van het verhaal van de koning. Gilgameš was op een epische tocht op zoek naar onsterfelijkheid, een tocht waarin hij overigens faalde. Wie ook niet onsterfelijk bleek te zijn, was <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Enkidu" target="_blank">Enkidu</a>, de wilde man uit de bossen die vrienden werd met de koning, maar voor zijn rol in het verslaan van een monster door de goden werd gestraft met de dood.</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWU4c6nMGBGpfZCc6td8iAlHMIqwrDw9Jxtjn-hqnsPq1ubk_Cgpv_GIftKuD1FIPmDotfFN8-qRs040MO8tWVBM9GNHEP9OeViiJGEcUhCVQD992YgiPJmOj_GNTssdWXKAeGWIzV8PpK/s1600/enkiandwoman.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWU4c6nMGBGpfZCc6td8iAlHMIqwrDw9Jxtjn-hqnsPq1ubk_Cgpv_GIftKuD1FIPmDotfFN8-qRs040MO8tWVBM9GNHEP9OeViiJGEcUhCVQD992YgiPJmOj_GNTssdWXKAeGWIzV8PpK/s400/enkiandwoman.JPG" width="218" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Enkidu en Šamhat<br />Bron: <a href="http://www.eclectic-eccentric.com/2010/11/book-review-epic-of-gilgamesh.html" target="_blank">Eclectic/Eccentric</a></span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br />
Enkidu was door de goden geschapen om Gilgameš van zijn arrogantie af te helpen. Hij leefde in het bos met de dieren en kende de menselijke samenleving niet. Op een gegeven moment klaagt een jager bij de koning dat iemand in het bos zijn vallen sloopt. Gilgameš weet er wel raad mee en stuurt <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Shamhat" target="_blank">Šamhat</a>, een prostituée en/of priesteres mee met de jager om Enkidu naar de mensen te krijgen zodat de jager weer aan de slag kan. Op een gegeven moment komt de kudde met een aantal beesten en één man drinken bij een plas en dan gebeurt het (<i><a href="http://www.sjsu.edu/people/cynthia.rostankowski/courses/119a/s4/The%20Epic%20of%20Gilgamesh.pdf" target="_blank">Gilgameš-epos</a></i>, p.4-5):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">"Dat is hem, Šamhat! laat je geknepen armen los, toon je geslacht zodat hij zich kan vergapen aan je schoonheid. Wees niet beknot - neem zijn energie in je op! Zodra hij je ziet, zal hij naar je toe komen. Spreid je rok uit zodat hij op je kan liggen, en volbreng voor deze primitieveling de taak van vrouwelijkheid! Zijn dieren, die in de wildernis zijn gegroeid, zullen vreemd worden voor hem en zijn lust zijn over je kreunen."</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">en ja hoor...</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">[...] Zes dagen en zeven nachten lang bleef Enkidu opgewonden en had gemeenschap met de prostituée, totdat hij voldaan was van haar charmes. Maar toen hij zijn aandacht op zijn dieren vestigde, zagen de gazellen Enkidu en renden weg, de wilde dieren namen afstand van zijn lichaam.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Enkidu was overstag. Hij ging mee naar Uruk en werd beste maatjes met de koning. De beste manier om beschaafd te worden is immers... hoerenbezoek.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Andrew George, <i>The Epic of Gilgamesh</i></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><i><br /></i></span><script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1387310366179","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004001814478&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"gilgamesh","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1387310366179" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-71154688991834333152013-12-23T12:00:00.000+01:002013-12-23T12:00:10.632+01:00De goden zijn ook maar een mens!<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De meeste religies waar we tegenwoordig het meeste mee te maken hebben, zijn monotheïstische godsdiensten met een almachtige godheid. We hebben <a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/10/sjouwen-met-de-goden.html" target="_blank">eerder</a> al gezien dat deze kern van het godsbegrip in de oudheid niet altijd gold. In de Griekse oudheid was het minstens net zo ingewikkeld. Goden hadden relaties met elkaar en hadden zowel in het godenrijk als beneden bij de mensen zo hun lievelingetjes. Dit komt heel duidelijk naar voren in het verhaal van de Trojaanse Oorlog zoals dit door de dichter <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Homerus" target="_blank">Homerus</a> (8e eeuw v.Chr.) wordt voorgesteld.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/IngresJupiterAndThetis.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" height="320" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/IngresJupiterAndThetis.jpg" width="268" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Thetis smeekt Zeus iets voor Achilles te doen.<br />Bron: <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Thetis" target="_blank">Wikipedia</a></span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">De <i><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Ilias" target="_blank">Ilias</a></i>, Homerus' werk over de Trojaanse Oorlog, begint met een ruzie tussen de machtige krijger <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Achilles" target="_blank">Achilles</a> en <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Agamemnon_(mythologie)" target="_blank">Agamemnon</a>, de leider van de expeditie. Beide heren hadden de steun van de oppergod <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Zeus" target="_blank">Zeus</a>, dus daar was in eerste instantie niet veel van te verwachten. Als gevolg van de ruzie besloot Achilles niet meer mee te vechten onder Agamemnon. Hij zwoor dat de Grieken nog een moment zouden meemaken dat ze het zó moeilijk zouden hebben dat ze zouden wensen dat Achilles aan hun zeide zou meevechten. Vervolgens trok hij zich terug naar zijn tent.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Nu is Achilles de zoon van een man, Peleus, en een godin, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Thetis_(mythologie)" target="_blank">Thetis</a>. Thetis verhoorde Achilles' gebeden om ervoor te zorgen dat de Grieken iets zou overkomen en spoorde haar aan bij Zeus iets te regelen (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0134%3Abook%3D1%3Acard%3D386" target="_blank">Illias</a></i> 395ff):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">In mijn vaders huis vernam ik van u vaak het trotse verhaal, hoe jij alleen onder alle goden Zeus, die de hemel verduistert, redde van een smadelijk lot, toen de anderen, die de Olympus bewonen - Hera, Poseidon en Pallas Athena -, van plan waren om hem met ketenen te boeien. Jij, godin, bent toen gekomen om hem hiervan te redden. Vlug riep u naar de olympus het monster met de honderd armen, door de goden <a href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/79185/Briareus" target="_blank">Briareus</a>, door de mensen Aegaeon genoemd, een machtigere reus nog dan zijn vader. Naast Zeus zette hij zich neer, zo geweldig van uitzicht, dat de zalige goden afdeinsden van schrik en de ketenen geen kluisters werden van een god. Vertel hem dáárvan, bij hem gezeten, zijn knieën omklemd. Als je kunt, overreed hem de Trojanen te helpen, de Grieken terug te dringen naar hun schepen, met de zee in de rug hen af te slachten. Dan zullen ze weten wat hun koning waard is; dan zal hun koning weten wat een dwaas hij was om de edelste van allen te grieven.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Niet alleen toont Achilles zich wrokkig; hij is ook maar een mens (of tenminste voor een deel). Ook blijken de goden ook angsten te kennen voor iets dat veel groter is dan zijzelf. Een heel ander godenbeeld dan we gewend zijn. </span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Boekentip voor vandaag:</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Homerus, <i>Ilias & Odyssee</i></span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><i><br /></i></span><script type="text/javascript">var bol_pml={"id":"bol_1387023773279","secure":false,"baseUrl":"partnerprogramma.bol.com","urlPrefix":"http://aai.bol.com/aai","productId":"productid=1001004006043329&","site_id":"17034","target":true,"rating":true,"price":true,"link_name":"ilias","link_subid":"","image_size":true,"image_position":"left","width":"250","cols":"1","background_color":"#FFFFFF","text_color":"#CB0100","link_color":"#0000FF","border_color":"#D2D2D2","letter_type":"verdana","letter_size":"11"};</script><script id="bol_1387023773279" src="http://partnerprogramma.bol.com/partner/static/js/aai/clientProductlink.js" type="text/javascript"></script>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-72153633152429015642013-12-21T12:00:00.000+01:002013-12-21T12:00:02.267+01:00Iemand de wind uit de zeilen nemen<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2012/12/een-duwtje-in-de-rug-richting-bijna-doem.html" target="_blank">Een jaar geleden</a> besprak ik de situatie in Italië tijdens de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Punische_Oorlog" target="_blank">Tweede Punische Oorlog</a> (218 - 201 v.Chr.) van Rome tegen Carthago en de geniale PR-truuk die de Carthaagse generaal <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Hannibal_Barkas" target="_blank">Hannibal</a> (247 - 183 v.Chr.) uithaalde om de Romeinse dictator <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Quintus_Fabius_Maximus_Cunctator" target="_blank">Quintus Fabius Maximus</a> (±275 - 203 v.Chr.) in diskrediet te brengen. Vandaag gaan we naar een andere grote oorlog in de Oudheid, de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Peloponnesische_Oorlog" target="_blank">Peloponnesische Oorlog</a> (431 - 404 v.Chr.) tussen Athene en Sparta.</span><br />
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Er was iets merkwaardigs aan de hand aan het begin van deze oorlog. De grote leider van de Atheners, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Perikles" target="_blank">Perikles</a> (±495 - 429 v.Chr.) was bevriend met de Spartaanse koning <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Archidamus_II_van_Sparta" target="_blank">Archidamus II</a> (r. ±476 - 427). Ondanks de vriendschap pleitte Perikles voor oorlog tegen Sparta. Perikles had echter in zijn politieke slimheid in de gaten dat zijn tegenstanders de vriendschap tussen hemzelf en de koning van de vijand konden gebruiken om hem onderuit te halen. Volgens de Griekse historicus <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Thucydides_(historicus)" target="_blank">Thucydides</a> (±460 - 400 v.Chr.) besloot hij zijn politieke tegenstanders vóór de oorlog al de wind uit de zeilen te halen (<i><a href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Thuc.+2.13.1&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0200" target="_blank">De Peloponnesische Oorlog</a></i> II.13.1):</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Toen de Spartanen zich nog aan het verzamelen waren bij de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Landengte_van_Korinthe" target="_blank">Isthmus</a> of aan het marcheren waren alvorens Attika [de regio van Athene] binnen te vallen, bedacht Perikles, zoon van Xanthippus, dat Archidamus, die een vriend van hem was, bij de op hande zijnde invasie, misschien zijn [van Perikles] landerijen met rust zou passeren zonder ze te verwoesten. Dit zou hij kunnen doen, ofwel uit persoonlijke wens om hem terwille te zijn, ofwel onder instructies vanuit Sparta met als doel een vooroordeel tegen hem [Perikles] te doen ontstaan [...] Hij nam daarom de voorzorgsmaatregel van de verklaring aan de Atheners in de volksvergadering dat, hoewel Archidamus zijn vriend was, zijn vriendschap niet zover doorvoerde dat hij de staat eronder zou laten lijden en dat hij, als de vijand zijn huizen en landen uit zou zonderen ten opzichte van de rest en hen niet zou plunderen, dat hij ze onmiddellijk zou opgeven en staatsbezit zou maken, zodat hij niet onder verdenking zou komen te staan.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Dit zullen zijn politieke tegenstanders niet leuk hebben gevonden...</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2864951485401095752.post-47019072995230383792013-12-19T12:00:00.000+01:002013-12-19T12:00:07.599+01:00Slaven over de balk gooien<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="http://de-oudheid.blogspot.nl/2013/09/hoe-krijg-je-je-dochter-geexecuteerd.html" target="_blank">Een paar maanden geleden</a> kwamen de <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Codex_Hammurabi" target="_blank">Wetten van Hammurabi</a> uit de 18e eeuw v.Chr. aan bod. Daarin kwam naar voren dat de positie van vrouwen, in het bijzonder: dochters, heel anders was dan tegenwoordig. Vandaag kijken we weer naar de wetten rondom slavernij in de Romeinse tijd, zoals die zijn opgetekend door </span><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">de Romeinse jurist </span><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_(jurist)" style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;" target="_blank">Gaius</a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"> (±110 - ±180 n.Chr.). Gaius besteedt aandacht aan een wetswijziging van de keizer <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Antoninus_Pius" target="_blank">Antoninus Pius</a> (86 - 161 n.Chr.) die de positie van slaven verbeterde door te stellen dat het mishandelen en doden van je eigen slaven ook gevolgen zou hebben. Dit was echter niet (louter) uit medelijden voor deze slaven, zo blijkt uit Gaius' werk (<i><a href="http://oll.libertyfund.org/?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=1154&chapter=88588&layout=html&Itemid=27#a_2005944" target="_blank">Instituten</a> </i>I.53<i>):</i></span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Want volgens een wet van de gewijde keizer Antoninus wordt bepaald, dat hij, die zijn slaaf zonder grond heeft gedood, niet minder aansprakelijk wordt gesteld dan hij, die een slaaf van iemand anders heeft gedood. Maar ook een te grote hardvochtigheid van meesters wordt door een constitutie van dezelfde keizer beteugeld; want [...] indien de strengheid van de meesters ondragelijk schijnt, mogen dezen worden gedwongen hun slaven te verkopen. En beide constituties zijn rechtvaardig, want wij moeten ons recht niet misbruiken; om die reden wordt ook aan verkwisters het beheer over hun vermogen ontzegd.</span></blockquote>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Met andere woorden, behandel je slaven goed, want je moet je vermogen niet over de balk gooien. We hebben hier een voorbeeld van een modern ogende wet waar een heel ander idee achter zit dan je zou denken. Al zouden de slaven hier vast heel blij mee zijn geweest.</span>Tommiushttp://www.blogger.com/profile/14133446838964002131noreply@blogger.com0