Mij wordt wel eens gevraagd of ik kan aangeven waarom onderzoek in mijn tak van sport (geschiedenis) wetenschap genoemd mag worden. Op die vraag zijn eigenlijk twee antwoorden te geven. Ten eerste is geschiedenis een wetenschap in de ruimste zin van het woord omdat het op een gestructureerde manier op zoek is naar kennis over wat er in het verleden aan de gang is geweest. Of die kennis dan zinvol is, is een andere kwestie, maar we zuigen het niet uit onze duim en als geschiedenisonderzoek goed is uitgevoerd, kan in principe iedereen het reproduceren.
Het andere antwoord is in andere zin wat breder, namelijk in het begrip "geschiedenisonderzoek". Een historicus bouwt zijn verhaal op de bronnen en wat eerdere onderzoekers daarover gezegd hebben. Dat is in feite gewoon een kwestie van lezen en andere talen beheersen (naast kennis van context en dat soort dingen). Maar je begint met een bron. Dit is echter niet het begin. Bronnen komen ergens vandaan. Sommige worden opgegraven, anderen per toeval gevonden. Nog weer anderen liggen verborgen op plekken waar je ze niet verwacht. Zo is een middeleeuws gebedenboek niet de eerste plaats waar je zoekt naar verloren gegane werken van de Siciliaanse wiskundige Archimedes (287 - 212 v.Chr.). Toch hebben we een belangrijk deel van het werk van deze grootheid (van de zonnespiegels en Eureka) aan het hergebruik van papier voor belangrijker geachte zaken te danken.
Onderstaande video van TED.com beschrijft het proces waardoor een team geleid door manuscripten-specialist William Noel de informatie uit dit gebedenboek weet te destilleren. Het is fascinerend om te zien wat mogelijk is en ook wat er komt kijken bij het bruikbaar maken van een boek dat jarenlang stof en kaarsvet heeft liggen vergaren in een kerk. Er ligt een hele wereld voordat iets een tweedehands-Penguin-editie van Archimedes is.
Boekentip voor vandaag:
Reviel Netz & William Noel, The Archimedes Codex
Geen opmerkingen:
Een reactie posten