De keizer en zijn speelgoed

Twee weken geleden besprak ik het werk De Geheime Geschiedenis van de Byzantijnse historicus Procopius van Caesarea (6e eeuw n.Chr.) voor het eerst. Twee weken geleden maakte Procopius de grond gelijk met de grootste generaal uit de Byzantijnse geschiedenis. Vandaag besteedt hij aandacht aan de adoptiefvader van de bekendste Byzantijnse keizer (als je Constantijn de Grote niet meetelt), Justinianus I (482/483 - 565 n.Chr.) die vooral bekend is door het beroemde mozaiek in de Basiliek van San Vitale in Ravenna.

Deze adoptiefvader was Justinus I (±450 - 527 n.Chr.) en Procopius meldt dat hij met twee anderen vanuit Dardania (het gebied rond het huidige Kosovo) naar Constantinopel was gelopen om in het leger te kunnen en te ontsnappen aan armoede. Toen hij daar aan kwam, werkte hij zich omhoog in het gevolg van de keizer Anastasius (±430 - 518 n.Chr.), waarna hij de opvolger werd. Justinus had echter een probleem, zo lezen we bij Procopius. Hij kon niet lezen. Gelukkig had hij een adviseur, ene Proclus, en die had wel een idee (De Geheime Geschiedenis VI.13-16):

[...]Proclus, die als Quaestor diende, bekeek alle zaken destijds met onafhankelijke beoordeling. Maar om zeker te zijn van de autoriteit hiervoor [voor de beoordeling] in het handschrift van de keizer, deden zij die er verantwoordelijk voor waren, het volgende. Uit een kort stukje gepolijst hout sneden ze een sjabloon in de vorm van vier letters "LEGI" ["ik heb het gelezen"]. Vervolgens doopten ze een pen in de speciale inkt voor de keizer en legden die in de hand van de keizer Justinus. Daarna pakten ze het stukje hout dat ik net heb beschreven en legden het op het document [dat de keizer moest tekenen], pakten de hand van de keizer en leidden hem over het patroon van de vier letters, terwijl hij de pen vast had, waarmee ze hem langs alle bochten in het houten sjabloon namen. Vervolgens gingen ze weg, in het bezit van het handschrift van de keizer.

Boekentip voor vandaag:
Procopius, The Secret History