Brandweer? Veel te gevaarlijk!

Bij geschiedwerken denkt iedereen intuïtief aan de boeken over veldslagen en biografieën van keizers en generaals. Wat echter zeker zoveel zegt over wat er in een oude tijd gebeurde, is de small talk. Vaak komt die in de vorm van achteloze opmerkingen in de Grote Verhalen tot ons, maar soms zijn er hele gewone stukjes communicatie overgebleven waar we heel veel informatie uit halen.

Om erachter te komen hoe het gigantische Romeinse rijk werd bestuurd, is het fantastisch dat onder keizer Trajanus (53 - 117 n.Chr.) een gouverneur werd ingesteld over de provincie Bithynia in Noord-Turkije. Deze man, Gaius Plinius Caecilius Secundus, beter bekend als Plinius de Jongere (62 - ±113 n.Chr.) heeft verschillende malen advies geprobeerd in te winnen bij de keizer waar hij voor beslissingen stond. Dat deed hij via briefwisselingen met Rome. Een aantal van deze brieven is, samen met het antwoord van de keizer overgeleverd, waaronder eentje over brandbestrijding in de stad Nicomedia (Brieven 10:33 (3e brief)): 

Een verwoestende brand brak uit in Nicomedia en verwoestte een aantal privé-huizen en twee openbare gebouwen -- het hofje en de tempel van Isis -- hoewel er een weg tussen lag. Het vuur werd toegestaan verder te verspreiden dan nodig was, allereerst door de sterke wind en daarnaast door de luiheid van de burgers waarvan algemeen wordt aangenomen dat zij daar stonden en geen actie ondernomen, terwijl ze de grote uitslaande brand aanschouwden. Daarnaast was er geen enkele openbare brandweervoorziening en geen emmer aanwezig en geen enkel apparaat voor het beheersen van het vuur. Deze zullen echter worden verstrekt bij bestellingen die ik al heb gegeven. Maar, Sire, ik zou graag willen dat u bekijkt of u vindt dat er een brandweer van ongeveer 150 mannen moet worden gevormd. Ik zal ervoor zorgen dat niemand die geen echte brandweerman is, toegelaten zal worden en dat het gilde de regels die ze krijgen niet zullen misbruiken. Er zal nogmaals geen probleem zijn om zo'n klein groepje in de gaten te houden.

"Meneer, er zijn hier branden. Mag ik een brandweer opzetten?" Tussen de regels door valt op te maken dat Plinius wel inziet dat de keizer problemen verwacht. Het antwoord van Trajanus is dan ook duidelijk (volgende brief):

Je hebt het idee gevormd van een mogelijke brandweerorganisatie in Nicomedia naar het model van verschillende anderen die al bestaan. Maar vergeet niet dat de provincie Bithynia en dan met name stadstaten als Nicomedia, een prooi zijn van facties. Hoe je ze ook noemt en hoe goed de redenen voor organisaties ook zijn, ze zullen spoedig degenereren in gevaarlijke geheime genootschappen. Het is slimmer om ervoor te zorgen dat er apparatuur is en om eigenaren te stimuleren om ze te gebruiken en, als het nodig is zet de menigte, die de zelfde dienst gebruikt, ertoe aan.

Brandweer? Te gevaarlijk!