Hij stal een appel! Onthoofd hem!

De Atheense democratie is niet van de ene op de andere dag gevestigd. Van een situatie waar een aantal rijke families de macht hebben naar eentje waarin alle Atheense burgers (overigens was dit ook lang niet iedereen in de polis) de beslissingen maken, daar is een hele tijd overheen gegaan. Vaak worden bij de ontwikkeling van de democratie twee namen genoemd: de eerder genoemde Solon (±640 - ±560 v.Chr.) en Cleisthenes (±570 - ±507 v.Chr.). Hier wordt echter een belangrijke naam vergeten, Draco (7e eeuw v.Chr.).

Draco is de man achter het woord "Draconisch" en dat was omwille van een aantal wetten die hij vaststelde (of die hij opschreef hoewel ze al wel gebruikt werden). Deze wetten waren op veel fronten heel eenvoudig: als je wat verkeerd deed, werd je ter dood gebracht. Toen Solon later zijn wetten bracht, verklaarde hij als eerste vrijwel alle wetten van Draco ongeldig. Dat doodstraf-verhaal voor het stelen van een appel was ook wel heel... draconisch. De Griekse biograaf Plutarchus (±46 - minstens 120 n.Chr) kenschetst de wetten op de volgende manier (Solon 17):

[Solon maakte de wetten van Draco bijna allemaal ongedaan] want één straf was aangewezen voor bijna alle vergrijpen, namelijk de dood, zodat zelfs zij die veroordeeld waren voor luiheid ter dood werden gebracht, en zij die salade of fruit stalen ontvingen dezelfde straf als zij die veroordeeld werden voor heiligschennis of moord. Om die reden sloeg Demades [een redenaar uit de 4e eeuw v.Chr.] de spijker op de kop door te stellen dat Draco's wetten niet waren geschreven in inkt, maar in bloed. En Draco zelf, zegt men, toen hem gevraagd werd waarom hij voor de meeste vergrijpen de doodstraf voor ogen had, antwoordde dat hij vond dat de kleinere het verdienden en dat hij voor de grotere geen zwaardere straf kon bedenken.

De wetten van Draco waren zeer streng en Solon stripte ze daarom toen hij zijn gematigdere wetten doorvoerde. Dit neemt echter niet het belang van de wetten van Draco weg, want het was Draco die als eerste wetten opschreef. Hierdoor was het machtsspelletje van rijken en machtigen over de interpretatie van wetten opeens een stuk moeilijk, een belangrijke basis voor democratie, al hebben veel citroendieven en luiwammesen dat met hun leven moeten bekopen.

Boekentip voor vandaag:
Plutarchus, Lives of Solon, Pericles, and Philop Men