Romeinen lokken: Cannae

De Tweede Punische Oorlog (218 - 201 v.Chr.) is ruim een maand niet aan bod gekomen en dat is lang genoeg zonder de Carthaagse generaal Hannibal (247 - 183 v.Chr.). Vandaag gaat het over de Slag bij Cannae in 216 v.Chr., misschien wel Hannibal's grootste prestatie. Het is met name deze veldslag geweest die Hannibal de gevreesde generaal gemaakt heeft die hij tot eeuwen na zijn dood voor Rome was. De Carthagers hakten bij Cannae namelijk een veel groter Romeins leger volledig in de pan en dat hebben ze onthouden.

De Carthagers vochten volgens de historicus Polybius (203 - 120 v.Chr.) op met een leger met soldaten uit allerlei regio's: naakt vechtende Kelten, zwaar bewapende Afrikanen, Spanjaarden in dunne linnen kleding. De Romeinen vochten met het grootste leger dat ze ooit op de been hadden gebracht (Polybius, Romeinse Geschiedenis III.107.9-15). Dit ging ergens om!

Hannibal gebruikte (zoals van hem verwacht kan worden als je Polybius leest) een geniale tactiek om de Romeinen te verslaan. Hij stelde zijn gevechtslijn in met het centrum vóór de vleugels en liet daar zijn zwakkere Keltische soldaten strijden. De Romeinen kregen daar de overhand en stuurden steeds meer soldaten naar het centrum om bij te springen. Polybius vertelt (Romeinse Geschiedenis III.115):

De Romeinse formaties die hen [het centrum van het Carthaagse leger] vol overgave achtervolgden, drongen eenvoudig door in het vijandelijke front, omdat de  Kelten waren opgesteld in een dunne lijn en zij zelf vanuit de vleugels naar het centrum gingen omdat daar de gevechten plaatsvonden. Het centrum en de vleugels van de Carthagers kwamen niet tegelijkertijd in actie - het was het centrum dat als eerst aan de slag kon omdat de Kelten waren geplaatst in een maanvormige formatie die hen voor de vleugels plaatste en zo in de bolling van de lijn die het dichtste bij de vijand stond. Omdat de Romeinen echter de Kelten achtervolgen de lijn in tegen het front dat zich terug trekte, penetreerden zij zo diep in de lijn dat ze beide contingenten van zware Afrikaanse infanterie in hun flank hadden. Op dit punt draaide de Afrikaanse infanterie aan de rechterflank naar links terwijl zij op de linkervleugel tegelijkertijd naar rechts draaiden en de op dezelfde manier gingen aanvallen, in beide gevallen reagerend op de noodzaak van het moment. Het resultaat was precies wat Hannibal gepland had: de Romeinen waren gevangen tussen de twee divisies van Afrikanen, omdat ze zich te ver lieten leiden in de achtervolging op de Kelten. Ze konden niet langer hun manipel-formatie houden en werden gedwongen om naar beide kanten te draaien in hun eentje of per rij om zichzelf te beschermen tegen de vijand die hen aanviel in de flank.

De Romeinen kregen het heel moeilijk in deze situatie. Zeker ook omdat de Romeinse cavalerie onder de voet werd gelopen door de sterkere Carthaagse. De rug van de Romeinse formatie werd vakkundig afgesloten waardoor ze nergens meer heen konden in massaal werden afgeslacht.

Voor de liefhebbers, History zond ooit een stukje uit over deze veldslag waar Polybius' beeld grafisch gemaakt wordt: