Business Filosofie

Mensen zijn mensen en in essentie waren de Romeinen 2000 jaar geleden hetzelfde als wij tegenwoordig. De Romeinen liepen tegen dezelfde soort problemen aan als wij, zij het binnen hun eigen context. De regels die voor ons gelden, golden ook voor de Romeinen en andersom ook. We kunnen veel leren van de Romeinen, zeker ook omdat zij in tegenstelling tot de Grieken, pragmatisch en praktisch ingesteld waren met hun wijsheid.

In een tijd met rampzalig verlopende (infrastructuur)projecten in Nederland wordt het toch eens tijd om te kijken hoe de Romeinen hiermee omgingen. Niet het uitvoeren en het uitwerken van de plannen, want daarin missen de Romeinen de kennis van mensen als Newton en Einstein, maar projectmanagement. Het beeld dat ik altijd krijg bij mislukte projecten is tweeledig. Soms lijkt niet goed nagedacht te zijn wat de bedoeling uiteindelijk is, soms is er geen plan B voor als er wat op je pad komt. 

Twee Romeinse schrijvers pakken de handschoen op. De eerste is Lucius Annaeus Seneca (±4 v. Chr. - 65 n.Chr.). Seneca is bekend geworden als stoïcijns filosoof en als degene die keizer Nero (37-68 n.Chr.) in de beginfase van diens heerschappij onder controle wist te houden. Zijn bekendste quote staat vermoedelijk op alle mission statements van bedrijven, hoewel waarschijnlijk ook niemand weet wie dit ooit gezegd heeft. In een brief aan een vriend schrijft Seneca (Brief aan Lucilius 71.2-3):

Zo vaak als je wilt weten wat je moet vermijden of wat je moet zoeken, beschouw de relatie ervan met het Opperste Goede, met het doel van je hele leven. Want alles wat we doen moet daarmee in harmonie zijn; geen man kan de details uitstippelen tenzij hij van tevoren het hoofddoel van zijn leven voor ogen heeft. De kunstenaar kan zijn kleuren allemaal al hebben voorbereid, maar hij kan geen gelijkenis produceren als hij niet van tevoren bedacht heeft wat hij wil schilderen. De reden dat we fouten maken, is omdat we de delen overwegen, maar nooit het leven als geheel. De boogschutter moet weten wat hij wil raken om iets te raken; vervolgens moet hij richten en het wapen beheersen door zijn vaardigheid. Onze plannen mislukken omdat we geen doel hebben. Als een man niet weet naar welke haven hij vaart, heeft hij nooit wind mee.

Het andere probleem wordt aangevlogen door de mimespeler, acteur en schrijver Publilius Syrus (1e eeuw v.Chr.). Zijn aandeel in de mission statements van bedrijven bestaat uit een paar woorden (Sententiae, 1 ongeveer 1/3 deel):

Het is een slecht plan als je het niet kunt veranderen.

Boekentip voor vandaag:
Lucius Annaeus Seneca, Letters from a Stoic
Hardmod Carlyle Niclao, Publilius Syrus