Vechten tegen Cicero

De Romeinse Republiek kende democratische elementen, in zoverre dat er via verkiezingen jaarlijks ambten verdeeld werden. Het hoogste ambt dat je kon verkrijgen was één van de twee posities van consul. Een consul had grote macht in vredestijd en voerde de legers aan als er wat te vechten viel. Na een jaar legden de consuls hun positie neer en werden er nieuwe uitgekozen.

Omdat er doorgaans meerdere kandidaten waren dan de twee posities die te winnen waren, waren er ook verliezers te betreuren bij de verkiezingen. Dit was een bittere pil, want de campagne kostte ontzettend veel. De eer en de macht van consulschap maakten dat vaak ruim goed (zeker ook omdat een aantal belangrijke posities in het rijk voorbehouden waren aan ex-consuls), maar als je verloor, was dat niet leuk.

Een verliezer van de verkiezingen van 63 v.Chr. was Lucius Sergius Catilina (108 - 62 v.Chr.) en hij nam zijn nederlaag hoog op. Zo hoog zelfs dat hij een staatsgreep ondernam die de geschiedenis in gegaan is als één van de meest rampzalige ooit, zeker ook omdat hij zich misrekend had in zijn vijand, misschien wel de grootste openbaar spreker uit de geschiedenis, Marcus Tullius Cicero (106 - 43 v.Chr.). In de campagne had Cicero al gehakt gemaakt van Catilina en ook de staatsgreep van Catilina liep op de rotsen van Cicero.

In het Italiaanse parlementsgebouw is deze fresco te bezichtigen:

Bron: Wikipedia

Cicero spreekt de senatoren aan en Catilina zit er onbeholpen en alleen bij. Dit is het beeld dat van de hele episode achterblijft als je de bronnen bekijkt. De Romeinse historicus Gaius Sallustius Crispus (83 - 35 v.Chr.) beschrijft dat Cicero's net rond Catilina steeds verder sluit. Volgens hem weet Catilina niet meer tegen te werpen dan het volgende (Samenzwering van Catilina 31.7)

Toen hij [Cicero, die net gesproken had] weer ging zitten, begon Catilina, voorbereid als hij was om alles te ontkennen,met de ogen naar de grond gericht en met smekende stem de Vaders van de Senaat te smeken om geen ongefundeerde aantijgingen tegen hem te geloven; hij was van zo'n familie, zei hij, en had zijn leven vanaf jongs af aan zó ingericht, dat hij niets dan de beste vooruitzichten had. Zij moeten niet aannemen dat hij, een patriciër [iemand die zijn familiestamboom kon herleiden tot de tijd van Romulus en daarmee een hoge sociale positie genoot], die net als zijn voorvaderen grote diensten had bewezen aan het Romeinse volk, voordeel zou hebben aan het omverwerpen van de regering, terwijl diens redder, Marcus Tullius [Cicero], een buitenlandse ingezetene in de stad Rome was.

Volgens Sallustius volgden er verder nog was beledigingen, waarna de senatoren Catilina weghoonden en uitmaakten voor verrader en moordenaar. Cicero had gewonnen en daardoor maakt iedereen Catilina nu nog belachelijk. Het is maar de vraag wat er was gebeurd als Cicero die verkiezing niet meedeed...