De wind komt uit een bal

De Romeinse architect Marcus Vitruvius Pollo (± 85 - 20 v.Chr.)  heeft ons enige tijd geleden al eens uitvoerig uitgelegd dat hij van alle markten thuis is en naar mate ik zijn werk verder lees, begin ik steeds meer te vinden dat hij daar volkomen gelijk in heeft. Bij het stichten van een stad moet volgens hem rekening gehouden worden met een veelheid aan dingen, zoals de locatie en de stadsmuren, zoals we eerder hebben gezien. Vandaag legt hij uit hoe je het beste wegen kunt neerleggen om ervoor te zorgen dat mensen geen last hebben van de wind. Maar eerst legt hij uit wat volgens hem wind precies is (Over Architectuur I.6.2):

Wind is een drijvende golf van lucht die oneindig op en neer beweegt. Het ontstaat wanneer hitte in aanraking komt met vochtigheid, waarmee de stormloop van hitte een machtige stroom van ucht voortbrengt. Dit kunnen we leren van de bronzen eolipiles en door een wetenschappelijke uitvinding kunnen we zo de goddelijke waarheid die zich in de lucht bevindt, ontdekken. Eolipiles zijn holle bronzen ballen met een kleine opening waardoor er water in gegoten wordt. Wanneer je ze bij een vuur zet, komt er geen briesje uit voordat ze warm zijn, maar zodra ze beginnen te koken, komt er een krachtige luchtstroom uit door het vuur.  Dus door dit eenvoudige en hele korte experiment kunnen we de machtige en wonderbaarlijke wetten van de hemelen en de kenmerken van de wind begrijpen en beoordelen.

Dat Vitruvius hier stoom zit te verklaren en niet wind, dat is wel waar, maar de wetenschappelijke houding is bijzonder interessant.

Boekentip voor vandaag:
Vitruvius, The Ten Books On Architecture