Geen burgers slaan!

In de Romeinse tijd was het voor iemand van groot belang of hij Romeins burgerrecht had. Romeins burgerrecht opende de deuren voor een carrière in politiek en in de legioenen. Wie wat voorstelde, had drie namen, dus was Romeins burger. Als Romeins burger was je verder verzekerd van een zekere rechtszekerheid. Hoewel wreed gedrag niet als ideaal werd beschouwd door de Romeinen, had een burger een streepje voor.

Dit betekent overigens niet dat je als Romeins burger gevrijwaard was van mishandeling of wangedrag door de autoriteiten. De Romeinse politicus Gaius Cornelius Verres (120 - 43 v.Chr.) is bekend geworden omdat Marcus Tullius Cicero (106 - 43 v.Chr.) zo naar hem uithaalt in een juridische tekst. Verres zou de bevolking van Romeins Sicilië hebben uitgeknepen en mishandeld. Deze tekst kwam in handen van de Romeinse schrijver en tekstcriticus Aulus Gellius (130 - na 180 n.Chr.) en hij geeft Cicero een compliment over een stuk uit deze tekst over Verres (Attische Nachten X.3.12)

Maar Marcus Cicero, knap uiting gevend aan het idee van voortgaande actie, zegt niet "hij werd geslagen," maar "een burger van Rome werd met stokken geslagen midden op het forum in Messana, waar ondertussen geen kreun, geen geluid gehoord werd van die arme man temidden van zijn marteling en de weerklinkende slagen, behalve deze woorden: 'ik ben een Romeins burger.' Door op deze manier zijn burgerschap in herinnering te roepen, hoopte hij al hun woorden af te wenden en zijn lichaam te bevrijden van marteling."

Deze tekst is interessant omdat het een veelzijdige boodschap geeft. Ten eerste geeft het aan dat "ik ben een Romeins burger," kennelijk een reden is om niet mishandeld te worden, ten tweede geeft het aan dat Verres kennelijk de gelegenheid had om dat links te laten liggen en ten derde dat dit reden is om Verres te verachten. Een klein stukje tekst dat veel zegt over de rechtspositie van Romeinse burgers.